Opvoeden – Opleiden – Trainen
Wie zich een Grote Münsterlander aanschaft, draagt tegelijk de verantwoordelijkheid zich te engageren om samen een opleidingstraject te beginnen. Samen, omdat het gaat om de interactie tussen baas en hond – voorjager/hond of begeleider/hond – die zich stap voor stap aanpassen aan elkaar, op elkaar inspelen via houdingen, bewegingen en gedragingen. Zelfs bij een tweede Grote Münsterlander is het opnieuw zoeken naar contact en afstemmen op de nieuwe partner met zijn eigen karakter, zijn eigen snelheid van leren, zijn eigen kwaliteiten. De ontwikkeling daarvan vraagt opvoeding, opleiding en training, al naargelang hoe ver je samen met jouw hond wil gaan en voor welke doelen je de hond wil inzetten. Een opgroeiende jachthond heeft in elk geval een consequente baas nodig, anders wordt het een lastige opgave om van de hond gedaan te krijgen wat je ervan verlangt. Ook wanneer je jouw hond niet voor de jacht zult inzetten, is basisgehoorzaamheid essentieel om in het dagelijkse leven thuis en op openbare plaatsen samen te kunnen genieten.
In de eerste maanden is de tijd en energie die je eraan spendeert, best wel intensief. Van zodra de pup bij jou is (algemeen genomen 8 en 15 weken oud), ga je van start. Baasje en hond zijn veel uren met elkaar bezig, wat in die periode dan ook wel prioritair is. “Hoe begin ik eraan?” en “Hoe pak ik het goed aan?”, zijn veel gestelde vragen. Wanneer je geen ervaring hebt, is het volgen van een opleiding echt wel een aanrader! Ook hier en daar om goede raad vragen, is een goed idee. Visies lopen wel eens uiteen, waaruit ook wel wat te leren valt.
Zowel op het vlak van basisgehoorzaamheid, socialisatie en jachtinstructie, bestaat er in Vlaanderen en Nederland een ruim aanbod van degelijke opleidingen. Hoewel de meeste lokale hondenscholen geen jachtgerichte opleiding bieden – en sommigen menen dat de gewone hondenschool niks voor een jachthond is – vormen hun puppylessen toch een basiselement van het ganse opleidingstraject. Onze Grote Münsterlanderpups ontmoeten er verschillende honden, onbekende mensen en leren ermee omgaan. Het is voor onze jachthonden zeer belangrijk dat ze zich in elke situatie evenwichtig en vriendelijk gedragen tegenover andere mensen en honden. Vooral bij het jagen in groep – of het nu gaat om haas, fazant of wild zwijn – stelt men het zeer op prijs dat jachthonden sociaal aangepast reageren en dat ze ontspannen en beheerst blijven als ze andere honden en mensen ontmoeten.
Hondenscholen zijn dus best zinvol. Gezien zijn herkomst en zijn natuurlijke aanleg, spreekt het voor zich dat een bijkomende of aansluitende jachttraining ideaal is voor de ontwikkeling van jouw Grote Münsterlander. Beide opleidingen kunnen gelijktijdig verlopen. De jachtopleiding is ook zinvol voor wie later wil deelnemen aan veldwedstrijden en jachtproeven. De lesgevers zijn vaak ervaren hondenbegeleiders, keurmeesters of fokkers die de eisen in jachtexamens, jachtbrevetten … kennen. Als beginnende voorjager kan je heel wat opsteken van deze ervaren rotten. Een jachtopleiding gebeurt – zowel individueel als in kleine groep – het beste met een differentiërende instructie in functie van het ontwikkelings- en vaardigheidsniveau van elke hond en diens begeleider. Wisselende oefenomstandigheden en -omgeving, in combinatie met een variatie van progressief moeilijkere en meer complexe opdrachten, prikkelen de leergierigheid van de jonge hond. Basisgehoorzaamheid blijft daarbij de rode draad.
Naast de training in de vereniging of bij een privé-instructeur, vergt de ontwikkeling ook de dagelijkse training onder jullie tweeën. Daarbij is het belangrijk om goede zaken te laten automatiseren zonder dat er fouten insluipen. Geregeld met een ander trainen, biedt de mogelijkheid tot afstemming, feedback en reflectie. Filmpjes van jezelf bekijken, kan daarbij nuttig zijn. Het eindresultaat is, kunnen werken met een goed opgeleide hond die (1) betrouwbaar is in het jachtrevier, (2) enthousiast voor je doet wat je vraagt, (3) zelfstandig zijn neus gebruikt, (4) voldoende interactie toont met de voorjager en (5) op elk moment luistert. Het is een zalig gevoel je Grote Münsterlander te kunnen begeleiden zonder leiband, hem op de plaats te laten blijven op jouw signaal, hem enthousiast naar je toe te laten rennen op (honden)fluitsignaal. Dat alles zonder je stem te verheffen, gewoon door consistent en zacht gesproken commando’s die je later door arm- en handgebaren kunt vervangen.
Neem alvast deze basisaanbevelingen vanuit praktijkervaring in acht:
- Geef je hond – voorafgaand aan een oefen- of trainingsmoment – de gelegenheid om ‘stoom af te laten’ wanneer die net het huis of zijn hok uitkomt. Laat hem even de benen strekken en de omgeving verkennen.
- Gebruik liever meerdere korte oefenmomenten gespreid over de dag dan één enkel langdurend trainingsblok. Een les vraagt heel wat concentratie van de hond en ook daarin dienen ze te groeien. Daarnaast hebben zowel de hond als de baas nood aan tussentijds ontspannen en tijd om de nieuwe indrukken en ervaringen te verwerken.
- Je eigen tuin of de directe omgeving ervan, is de eerste oefenomgeving! Jij alleen met je pup. In het begin heel belangrijk. Vanaf 8 weken kan je er gerust mee beginnen. Train je later elders, vermijd dan de standaard-wandelroutes van andere honden, die vooral voor heel wat (geur)afleiding voor jouw hond zorgen en het oefenen danig bemoeilijken.
- Prijs of berisp onmiddellijk na het gedrag van de hond zodat hij de juiste associaties legt.
- Ga progressief en geleidelijk te werk en bied nieuwe oefeningen alleen aan als de vorige les is ‘bezonken’!
- Waak erover je jonge hondje niet te zwaar te belasten in alles wat je ermee onderneemt.
- Oefen ook samen met andere honden zodat ook de sociale vaardigheden van jouw Grote Münsterlander zich kunnen ontwikkelen. Liefst niet in groepen waarin te grote leeftijdsverschillen zitten, om foute reacties te voorkomen.
- Vermijd deelname aan lessen waarvan de groepsgrootte te ruim is, je pup (en jijzelf) te lang moet wachten en jullie te weinig oefengelegenheid en individuele aandacht krijgen, hoewel wachten op zich ook een belangrijke oefening is …
Je zult versteld staan van wat en hoe snel een pup van amper enkele maanden oud, al kan leren. Van gewenning aan de leiband en verkennen van allerlei ondergronden naar aangelijnd en los volgen, van de vertrouwde rustige tuinomgeving naar drukkere plekken in de straat en de stad, van het oprapen van kleine speel- en allerhande voorwerpen naar het brengen (apporteren) van ‘werkobjectjes’ (bv. kleine dummies), van ‘komen’ en ‘zitten’ tot ‘steadiness’. Het socialisatieproces is belangrijk omdat alles wat je hond op die jonge leeftijd leert kennen en op een positieve manier ervaart, op latere leeftijd minder of geen problemen meer oplevert. Men besteedt al heel vroeg genoeg aandacht aan de verkenning van wildgeuren – aangename zowel als minder lekkere – aan de hand van huiden, vederkleedjes, hoefjes … waar de pups vast mee te keer gaan. Jachteigenschappen en impulsbeheersing worden al vroeg gestimuleerd met behulp van de ‘prikkelhengel’. Ook allerlei eenvoudige en ingewikkelde zoekopdrachtjes zorgen voor nieuwe uitdagingen en zullen de aangeboren intelligentie van de Grote Münsterlander prikkelen en zijn probleemoplossend vermogen ontwikkelen. Tijdens groepslessen volgen de wachtende pups ongeduldig en gretig de bewegingen van de pup die aan het werk is en leren ze van elkaar. Ook hondengeleiders leren door observatie van elkaar en vormen vaak buiten de clublessen ook leergroepjes die elkaar helpen.
Stap voor stap kunnen jullie over maanden groeien van basis naar gevorderd en nadien – zo je wil – tot de top in jacht- en/of wedstrijdpraktijk. Zowel vaardigheden voor als na het schot krijg je stilaan onder de knie. Stelselmatig wordt je hond een vrij werkende en betrouwbare brenger. Tussendoor kunnen jullie de geleerde vaardigheden toetsen tijdens jachthondenproeven waar je een basisjachtbrevet of diploma kunt behalen waarop je trots kan zijn. Wie interesse heeft in dirigeren, het meer complexe apporteerwerk, het sporenwerk of zweetwerk … kan het opleidingstraject voortzetten in een meer gevorderde training. Die kan veelzijdig zijn of toegespitst op een welbepaalde discipline. Gezien zijn veelzijdige aanleg, is het superfijn voor een Grote Münsterlander om vorderingen te maken in zowel meervoudig apporteren, meer ingewikkelde dirigeerpatronen en complexe slepen met allerlei soorten wild en over toenemende afstanden. Dit zowel op het land als in (en over) het water. Om de hond te leren omschakelen van zelfstandig werk naar gepast reageren op signalen van de voorjager, krijgt hij ook geleidelijk – eerst in eenvoudige en nadien in moeilijkere situaties – allerlei verleidingen voorgeschoteld waaraan hij dient te weerstaan. Fantastisch om zien, als dit ook echt lukt.